شاخص کرامت انسانی در الگوی پیشرفت اسلامی

تخفیف ویژه

چکيده
رعایت کرامت انسانی از مهم‌ترین موضوعاتی است که در یک جامعه پیشرفته، انتظار تحقق حدّاکثری آن به جا می‌باشد. این انتظار وقتی برآورده می‌شود که تصوّر صحیحی از کرامت انسانی برای آحاد جامعه و سیاست‌مداران آن به وجود آید. برای رصد و درک وضعیّت کرامت انسانی در جامعه، باید شاخص‌های این مولفه‌ی کیفی را به دست آورد تا بتوان با اندازه‌گیری آنها به درک صحیح‌تری از وضعیت کرامت انسانی دست یافت. چون کرامت انسانی از مفاهیم دینی است و ریشه در معارف قرآن دارد، تنها راه درک این مفهوم و شاخص‌های آن مراجعه به منابع دینی و غوطه‌ور شدن در مفاهیم دینی و شناخت ارتباط این مفاهیم با مفهوم کرامت انسانی می‌باشد. طبیعی است که در این راه باید از روش تحلیلی و تبیینی برای درک متون دینی استفاده کرد.
یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که کرامت انسانی دارای شاخص‌های متنوعی در ساحت بینش‌ها یا باورهای بنیادی است و ساحت نگرش‌های افراد متاثر از باورهای افراد از شاخص‌های دیگری برخوردار است، و همین موجب تکوین رفتارهایی در افراد جامعه می‌شود، که این رفتارها شاخص‌های خوبی برای سنجش کرامت‌انسانی در ساحت رفتار می‌باشد. بخشی از شاخص‌های کرامت انسانی متعلق به ساختارهای متنوعی هستند که در جامعه وجود دارند، این ساختارها هم تکوین یافته از رفتار افراد هستند و هم به رفتار انسان‌ها شکل می‌دهند، شاید بتوانیم شاخص‌های اساسی کرامت انسان را در سه شاخص خلاصه کنیم که سایر شاخص‌های ذکر شده در این تحقیق نیز به این چند شاخص، برگشت می‌کنند، این شاخص‌ها عبارتند از 1- دانایی و علم محوری در پرتو بهره‌مندی از عقل و وحی الهی 2- آزادی و حریّت و اختیارمند بودن انسان 3- عرض و آبرو و منزلت اجتماعی افراد.

واژگان کلیدی: کرامت انسانی، الگوی اسلامی پیشرفت، پیشرفت سیاسی، شاخص.
 



مقدمه: طرح تحقيق    1
1.تبيين مساله    1
2. پيشينه تحقيق    2
3. ضرورت تحقيق    4
4. نوآوري تحقيق    6
5. چارچوب تحقیق    6
6. هدف تحقيق    8
7. روش انجام تحقيق    8
8. پرسش‌هاي تحقيق    9
8-1. پرسش اصلي    9
8-2. پرسش‌های فرعي    9
9. فرضيه تحقيق    9
10. ساماندهي تحقيق    9
فصل اول: مفاهيم و کليات    10
مقدمه..........    11
1. کرامت.....    11
1-1. تحلیل لغوی واژه کرامت    12
1-2. تحليل فلسفي مفهوم «کرامت»    13
1-3. کرامت در اندیشه اسلامی    15
1-4. تعريف نهايي کرامت    18
1-5. کرامت انسان    19
1-6. اقسام کرامت    21
1-6-1. کرامت حقيقي    21
1-6-2. کرامت اعتباري    22
1-6-3. کرامت ذاتي    22
1-6-4. کرامت اکتسابي    23
1-7. مراتب کرامت    25
1-7-1.    کرامت مطلقِ حقيقي    25
1-7-2.    کرامت ملکوتي    25
1-7-3.    کرامت وجودي    26
1-7-4.    کرامتِ تکويني بشري    26
1-7-5.    کرامت اکتسابي غير ايماني    27
1-7-6.    کرامت اکتسابي ايماني    27
2. توسعه و پيشرفت در انديشه اسلامي    28
2-1. پيشرفت سياسي    31
2-2. پيشرفت و فرق آن با توسعه    36
3. الگوي پيشرفت اسلامي    37
3-1. رابطه کرامت انساني و پيشرفت اسلامي    38
4. شاخص...    41
جمع‌بندی...    44
فصل دوم: شاخص هاي کرامت انساني در حوزه باور و نگرش    46
مقدمه..........    47
1.نماگرهاي بینشی    48
1-1. اعتقاد به برتري بُعد روحاني انسان بر ابعاد مادی    48
1-2. توجه عمومي به جنبه خليفةاللهي انسان    49
1-3. باور همگاني به برتري انسان بر ساير مخلوقات    50
1-4. باور عمومی به اينکه انسان امانت‌دار خداوند است    51
1-5. باور جمعي به آزادی و اختیار توام با مسئولیت انسان    52
1-6.    باور عمومي به اينکه انسان داراي فطرتي الهي است    53
2. نماگرهای نگرشی    55
2-1. نيک‌انديشي (حسن ظنّ)    55
2-2. انسان دوستي و مهرورزي    58
2-3. عبوديت خداوند    61
2-4. بلندهمتي و آرمان‌خواهي    66
2-4-2. نماگرهاي بلند همّتي    69
اقسام همت    73
جمع‌بندی...    75
فصل سوم: شاخص هاي کرامت انساني در ساحت رفتار    76
مقدمه..........    77
شاخص‌های رفتاری کرامت    78
1.رفق و مدارا    78
1-1. مدارا در اسلام    79
1-2. رابطه مدارا و کرامت انساني    81
1-3.    اقسام مدارا    81
1-3-1. مداراي گفتاري    81
1-3-2. مداراي رفتاري    82
1-4. مداراي سياسي و انواع آن    82
1-4-1. مداراي حاکم در برابر مردم و نماگرهاي آن    84
1-4-2. مداراي مردم در برابر حاکم:    88
1-5. مدارا به مثابه ابزاري براي مديريت:    89
1-6. مدارا و پيشرفت سياسي    89
2.آگاهي دادن    90
2-1. تفاوت منش حکومت ديني و حکومت غير ديني    94
2-2. شاخص‌هاي آگاهي دادن و تعلیم    95
شاخص‌هاي رفتاری لئامت    101
1. جواب منفي به درخواست دوستان و همراهان    101
2. استغفار همراه با اصرار بر گناه    102
3. موافقت با هواي نفس مستشير    102
4. کفران نعمت، تشکر نکردن    102
5. غضب بر زير دستان    103
6. خشمگین کردن طلبکار    104
7. آبروفروشي    105
8. فحاشي    106
9. خلف وعده    106
10. بي حيايي    107
11. بدرفتاري    107
12. بي مروتي    108
13. منت‌گذاري    108
14. قساوت    108
15. مکر و خدعه    109
16. بخل    110
17. غشّ    111
جمع‌بندی    111
فصل چهارم: شاخص‌هاي کرامت انسان در حوزه ساختار    113
مقدمه..........    114
1.تعريف ساختار    115
2.انواع ساختار    115
3.دولت کريمه    116
3-1. شاخص‌هاي ساختاري ساحت تقنين    118
3-1-1. الهي بودن قوانین    118
3-1-2. انطباق قوانین با توان آدمی    119
3-1-3. حَرَجي نبودن قوانین    120
3-1-4. هماهنگي قوانین با آزادي و اختيار انسان    121
3-1-5. هماهنگي قوانین با فطرت آدمی    121
3-2. شاخص‌هاي ساختاري اجراء    122
3-2-1. شاخص‌هاي فرايندي    122
3-2-1-1. علم‌مداری و اعتدال در تنظیم ساختار    122
3-2-1-2. دولت حقّ‌بنيان    124
3-2-1-3. مردم‌سالاري ديني    125
کرامت انساني و انقلاب    131
3-2-2. ساختارهاي عزّت آفرين دولت کريمه    131
3-2-2-1. نیروهای مسلح    132
3-2-2-2. نظام تعليم و تربيت اسلامي    132
3-2-2-3. روابط عزّت‌آفرين با ساير ملل    133
3-2-2-4. ساختار اقتصادي مستقل و عادلانه    133
3-2-2-5. روابط اجتماعي مبتني بر رعايت منزلت اجتماعي افراد    134
3-2-2-6. ارتباط کرامت محورْ بين مردم و حکومت    134
جمع بندی    135
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری    137
فهرست منابع    141
Abstract    149