تحلیل زیبایی شناختی تایپوگرافی نستعلیق در طراحی لباس بانوان

تخفیف ویژه

چکیده
خط به عنوان یکی از مهمترین شاخصه های هنر در تمام ادوار جایگاه والایی داشته است. لباس نیز از نمودهای عینی فرهنگ هر جامعه به شمار می رود. تمدن ایران در طول ادوار مختلف تاریخ، دارای سبکی از پوشاک است که حتی امروزه با وجود تاثیرات قابل توجه از سبک های غربی، همچنان خصلت متمایز خود را حفظ نموده است. در کنار این مقوله ها استفاده از خط و به طور خاص خط نستعلیق که از آن به عنوان عروس خطوط یاد می شود در امور روزمره و با رویکرد زیبایی شناسانه از نکات مورد توجه در این پژوهش می باشد. در این مقاله پس از ذکر توضیحاتی درباره کلیات زیبایی شناسی، به ارائه تعاریفی از خوشنویسی نستعلیق، تایپوگرافی، پوشاک و کارکردهای زیبایی شناسانه تایپوگرافی نستعلیق در مقوله پوشاک پرداخته شده است. سپس ارتباط دو حوزه زیبایی شناسی و تایپوگرافی بررسی شده است. بعد از آن مواردی از آثار لباس که تایپوگرافی نستعلیق در آنها نقش اصلی را در انتقال معانی زیبایی شناسی به عهده دارد مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته و درنهایت به این مطلب پرداخته می شود که بین تایپوگرافی نستعلیق و طراحی لباس از نظر زیبایی شناسی ارتباط عمیق و معناداری وجود دارد.
واژگان کلیدی : پوشاک، تایپوگرافی ، خط نستعلیق ، زیبایی شناسی ، مد
            



عناوین و فهرست
مقدمه ............................................................................................................................................................2
فصل یک؛ کلیات
1-1    تعریف، بیان ضرورت و اهمیت مسئله پژوهش  ..............................................................................5
1-2     پرسش های پژوهش...........................................................................................................................11
1-3    فرضیه های پژوهش  ..........................................................................................................................11
1-4    اهداف و ارزش های نظری پژوهش  .............................................................................................. 11
1-5    سابقه، پیشینه و ادبیات نظری پژوهش  ....................................................................................... 12
1-6    روش و فنون اجرایی پژوهش ( معرفی اجمالی جامعه آماری)  ................................................15
1-7    محدودیت های پژوهش  .................................................................................................................. 17
فصل دو ؛ مبانی نظری پژوهش
2-1    تاریخچه  خط نوشته رو ی لباس در ایران  ........................................................................ 31
2-1-1    خط بر روی پارچه در دوران آل بویه  .............................................................................. 32
2-1-2     خط بر روی پارچه در دوران سلجوقیان  ....................................................................... 35
2-1-3    خط بر روی پارچه در دوران ایلخانیان  ........................................................................... 36
2-1-4    خط بر روی پارچه در دوران تیموریان  .............................................................................37  
2-1-5    خط بر روی پارچه در دوران صفویان ............................................................................... 38
2-2    تاریخ مد  ..................................................................................................................................... 44
2-2-1    تعریف مد  .............................................................................................................................. 44
2-2-2    گستره مد  .............................................................................................................................. 47
2-2-3    عوامل پیدایش مد  ............................................................................................................... 50
2-3-3-1 تنوع طلبی و نو گرایی  .................................................................................... 50
2-3-3-2 همانند سازی  .................................................................................................... 50
2-3-3-3 مد گرایی و تشخص طلبی  ............................................................................. 51
2-2-4    نقد و بررسی مد ..................................................................................................................... 52
2-3    رابطه مد با فرهنگ و جامعه ................................................................................................... 54
2-4    رابطه مد با زنان  ....................................................................................................................... 57
2-5    رابطه مد با هنر .......................................................................................................................... 61
2-5-1    دنیای هنر و سیستم های مد ............................................................................................. 62
2-5-2    هنرمندان در مقابل صنعتگران ........................................................................................... 66
2-6    زیبایی شناسی مد و هنر  ........................................................................................................ 71
2-7    لزوم مد و بنیانگذاری مد ایرانی  ........................................................................................... 74
2-8    تاریخچه نستعلیق  .................................................................................................................... 76
2-9    کاربرد خوشنویسی در آثار ایرانی  ......................................................................................... 78
2-10    زیبایی شناسی نستعلیق  ........................................................................................................ 81
2-10-1     قالب چلیپا  ................................................................................................................... 86
2-10-2     قالب کتابت  .................................................................................................................. 87
2-10-3     قالب قطعه  .................................................................................................................... 88
2-10-4     قالب سیاه مشق  .......................................................................................................... 88
2-11    نستعلیق و هنر انتزاعی  ........................................................................................................... 90
2-12    ویژگیهای زیبایی شناسی نستعلیق  ...................................................................................... 93
2-12-1    اکسپرسیون  ................................................................................................................... 93
2-12-2    ویژگیهای کاربردی هنرهای سنتی و نسبت آن با بیان  ....................................... 95
2-13    مد و هویت  ................................................................................................................................ 96
2-13-1    تعریف هویت  ................................................................................................................. 96
2-13-2     هویت ملّی  .................................................................................................................... 97
2-13-3     هویت ایرانی  ................................................................................................................. 99
2-13-4     مولفه های هویت ملّی ایرانی ................................................................................... 100
2-13-5     مد و هویت ایرانی  ..................................................................................................... 105

فصل سوم؛ رابطه خوشنویسی و لباس

3-1 رابطه بین نستعلیق و هویت ایرانی  ................................................................................... 107
3-2 شناسایی پتانسیل مد از نظر فنی  ............................................................................... 110
3-2-1 رنگ  ................................................................................................................................. 110
3-2-2 جنس  ............................................................................................................................... 111
3-2-3 برش  ................................................................................................................................. 111
3-3 طراحی تزیینی  .................................................................................................................... 113
3-3-1 نقوش طبیعت گرا  .......................................................................................................... 113
3-3-2 نقوش انتزاعی یا استیلیزه  ............................................................................................ 114
3-3-3 نقوش هندسی  ................................................................................................................ 115
3-3-4 نقوش نوشتاری  ............................................................................................................... 115
3-4 بررسی مد لباس بانوان از نظر فرم  ................................................................................... 117
3-4-1 فرم ظاهری  ...................................................................................................................... 117
3-4-2 طراحی ساختاری  ............................................................................................................ 117
3-4-3 طراحی دکوراتیو یا تزیینی  ........................................................................................... 117
3-5 بررسی فرمی در تایپوگرافی نستعلیق  ............................................................................. 118
3-5-1 تناسبات طلایی در خط نستعلیق  ............................................................................... 118
3-5-1-1- نسبت ضعف و قوت( ضخامت اجزا)  .................................................................... 122
3-5-1-2 نسبت اندازه های اجزا با کل و اجزا با یکدیگر  .................................................... 123



فصل چهارم؛ تحلیل یافته ها و نتیجه گیری

4-1 نشر فرهنگ پوشش  ........................................................................................................... 125
4-2 روند طراحی لباس ............................................................................................................... 127
4-2-1 تحقیقات و دریافت اطلاعات  ....................................................................................... 129
4-2-2 تبیین مفهوم ( کانسپت)  ............................................................................................. 130
4-2-3 ایده پردازی  ..................................................................................................................... 131
4-2-4 طراحی، طراحی عناصر بصری در طراحی لباس  ..................................................... 132
4-3 عناصر و کیفیت نیروهای بصری  ....................................................................................... 133
4-4 کادر در هنرهای بصری  ...................................................................................................... 133
4-5 کاربرد عناصر بصری در طراحی لباس  ............................................................................. 134
4-5-1 نقطه  .................................................................................................................................. 134
4-5-2 خط  ................................................................................................................................... 134
4-5-3 ترکیب بندی، شاه کلید طراحی لباس  ...................................................................... 134
4-5-4 بافت  .................................................................................................................................. 136
4-5-4-1 بافتهای تصویری  ........................................................................................................ 136
4-5-4-2 بافتهای ترسیمی  ....................................................................................................... 136
4-5-5 تناسب  ............................................................................................................................... 137
4-5-6 تعادل  ................................................................................................................................. 138  
4-5-7 توازن  ................................................................................................................................. 139
4-5-8 کنتراست  .......................................................................................................................... 139
4-5-9 حرکت  ............................................................................................................................... 140
4-5-10 ریتم یا ضرب آهنگ  .................................................................................................... 141
 4-6 بررسی موردی  .......................................................................................................................143
4-6-1 بررسی سطوح دلالت زیبایی شناسی تایپوگرافی در تی شرت عشق .................... 143
4-6-2  بررسی سطوح دلالت زیبایی شناسی تایپوگرافی در تی شرت سیاه مشق........... 145
4-6-3 بررسی سطوح دلالت زیبایی شناسی تایپوگرافی در تی شرت خورشید .............. 147
4-6-4 بررسی سطوح دلالت زیبایی شناسی تایپوگرافی در مانتو ترنج ............................. 149
4-6-5 بررسی سطوح دلالت زیبایی شناسی تایپوگرافی در شال ایران ............................. 151
4-7 نتیجه گیری  .......................................................................................................................... 153